کاررادیاتور در این آموزش به شناخت اجزا کولر خودرو و کارکرد آن می‌پردازیم که لازم است هر راننده‌ای آشنایی مختصری با آن داشته باشد تا در مواقع ضروری بتواند آن را از قطعات دیگر متمایز کند همچنین باید توجه داشت که عدم کارکرد یا نادرست کار کردن هر یک از این قطعات باعث بروز مشکل در سیستم شده و کار سیستم را با مشکل مواجه می‌کند.
✔لازم به ذکر است تمام قطعات نام برده در سیستم فروش ما قرار دارد با ما تماس بگیرید.
تعدادی از اجزاء تشکیل دهنده کولرگازی خودرو به شرح ذیل می باشد :
۱–فن الکتریکی
وقتی‌که فن الکتریکی مورداستفاده قرار می‌گیرد، می‌توان آن را روی کندانسور و یا روی رادیاتور نصب کرد. اگر فن کندانسور جلوتر از رادیاتور ماشین نصب شده باشد، در این حالت فن به‌گونه‌ای نصب می‌شود که هوا را از بیرون مکیده و روی سطح کندانسور میدمد (وضعیت رانشی). در صورتی که فن کندانسور در پشت کندانسور و در مقابل موتور نصب شود، هوا را از روی سطح کندانسور مکیده و به سمت موتور میدمد
شرایط استفاده از فن الکتریکی نسبت به شرایط به‌کارگیری آن‌ها متفاوت است، در صورتی که یک سوئیچ فشار سه وضعیتی در سیستم وجود داشته باشد فن الکتریکی با افزایش و یا کاهش فشار قطع و وصل خواهد شد. در غیر این صورت فن به‌صورت دائم کار و همراه با استارت سیستم تهویه مطبوع وارد مدار می‌شود.
در بعضی حالات فن کندانسور توسط یک سوئیچ حرارتی (thermistor) کنترل می‌شود. بدین‌صورت که با فن موتور هم‌زمان روشن و خاموش می شود و درواقع تابعی از شرایط حرارتی موتور است.
۲-اواپراتور
یکی دیگر از قطعات اصلی سیستم کولر اتومبیل اواپراتور است.
اواپراتور مجموعه‌ای از قطعات است که وظیفه ایجاد برودت و کاهش گرمای هوای کابین اتومبیل را بر عهده دارد. یکی دیگر از وظایف مهم این قطعه، جذب رطوبت از هوای داخل کابین میباشد.
جریان سریع هوای ایجاد شده توسط فن الکتریکی با عبور از سطح کویل اواپراتور، برودت ایجاد شده توسط کویل را از طریق کانال‌ها و دریچه‌های هدایت هوا به داخل کابین اتومبیل انتقال می‌دهد. عمل ایجاد برودت توسط کویل اواپراتور باعث تقطیر رطوبت هوای داخل کابین گشته و قطرات آب ایجاد شده از طریق لوله مخصوصی به خارج از کابین اتومبیل منتقل می‌گردد.
سیستم کولر اتومبیل دارای دو سوئیچ کنترلی است که یکی از آن‌ها زمانی که فشار گاز کم یا زیاد باشد، کمپرسور را از مدار خارج نموده و دیگری از ایجاد یخ در داخل محفظه اواپراتور جلوگیری می‌نماید. عدم کارکرد مناسب هریک از این دو سوئیچ می‌تواند باعث از کار افتادن کل سیستم گردد.
۳–کمپرسور
کمپرسور دستگاه حرکت دهنده گاز مبرد در کولر اتومبیل میباشد. کمپرسور با گرداندن گاز در اجزاء سیستم درواقع شبیه به قلب مجموعه عمل می‌نماید. همچنین کمپرسور فشار و درنتیجه دمای گاز کم‌فشار خارج‌شده از اواپراتور را نیز افزایش می‌دهد.
کمپرسور گاز مبرد را از اواپراتور به داخل کندانسور و سپس به کپسول خشک کننده و مجدداً به داخل اواپراتور سوق می‌دهد.
کمپرسورهایی که در سیستمهای کولر اتومبیل به کار برده می‌شوند، می‌بایست دارای خواصی از قبیل وزن و حجم متناسب باقدرت موتور باشند تا هنگام نصب به‌راحتی در محل موردنظر قابل جایگذاری بوده و بار اضافی بر موتور اتومبیل تحمیل ننمایند.
۴–کندانسور (رادیاتور کولر)
کندانسور (رادیاتور کولر) یکی از اجزائی است که وظیفه تبادل حرارت را بر عهده دارد.
کندانسور گرمای جذب شده توسط اواپراتور از گاز مبرد داخل سیستم را به هوای محیط خارج از کابین اتومبیل انتقال می‌دهد.
۵–رسیوردرایر
رسیوردرایر به‌عنوان منبع ذخیره گاز مبرد و جاذب رطوبت گاز عمل می‌نماید. معمولاً این قطعه دارای یک پرشرکنترل (مانوستات) ایمنی میباشد تا در مواقعی که فشار گاز از حد تعریف شده کمتر یا بیشتر شود، به‌طور خودکار جریان برق کمپرسور را قطع نماید.
همچنین بر روی این قطعه، شیشه‌ای جهت رؤیت گاز وجود دارد. شیشه رؤیت به ما این امکان را می‌دهد تا بتوانیم گردش و میزان گاز موجود در سیستم را کنترل نماییم.
۶–شیر انبساط
شیر انبساط تعیین کننده میزان صحیح گاز وارد شونده از کندانسور به داخل اواپراتور از طریق یک فیلتر است. همچنین این قطعه فشار مبرد را به‌طور ناگهانی کاهش می‌دهد. هنگامی که کمپرسور شروع به کار می‌نماید، شیر انبساط بازشده و مبرد مایع با عبور از صافی مربوط به ورودی مایع پرفشار به گاز پر فشار تبدیل می‌گردد.
۷-سیم کشی
سیم کشی وظیفه انتقال فرمانهای اجزای مرتبط با مجموعه کولر خودرو و نیز برق رسانی به این اجزا بر عهده درخت سیم کولر میباشد لازم به ذکر است در خودرو های جدید معمولاً تمام فرمان‌ها توسط ECU و به‌وسیله درخت سیم اصلی خودرو انتقال داده می‌شوند.
۸–کلید کنترل فشار (مانوستات)
کلید کنترل فشار (مانوستات) که معمولاً آن را مانوستات (MANOSTAT) می‌نامند، دارای دو وظیفه مهم میباشد. اول محافظت از اجزاء سیستم در برابر خرابی‌های ناشی از تغییرات فشار و دوم کنترل تغییرات فشار کندانسور. این سوییچ به سه نوع اصلی تقسیم می‌شود:
الف ـ کلید کنترل فشار پایین
ب ـ کلید کنترل فشار بالا
پ ـ کلید کنترل فشار سه مرحله
الف – این کلید معمولاً روی رسیورـ درایر و در قسمت بالایی آن که اتصالات ورودی و خروجی قرار دارند نصب شده و مجهز به دو ترمینال است که از یک طرف به کلاچ برقی و از طرف دیگر به ترموستات وصل می‌شود.
نحوه کارکرد کلید فشار پایین بسیار ساده است. در داخل این کلید یک سیلندر یا یک دیافراگم قرار دارد که در صورت حس کردن فشاری کمتر از مقدار تنظیم‌شده، مدار الکتریکی را قطع می‌کند. باید توجه داشت که در صورت کاهش فشار براثر وجود نشت در سیستم، کمپرسور توسط این کنترل از مدار خارج می‌شود تا از بروز آسیب‌های احتمالی جلوگیری به عمل آید.
کلید فشاری که به این صورت عمل می‌کند، عموماً از نوع معمولاً بسته (normally closed) میباشد.
ب – این کلید در اغلب مواقع روی رسیورـ درایر نصب می‌شود و دقیقاً عکس کلید فشار پایین عمل می‌کند. اما همانند کلید فشار پایین در مدار الکتریکی قرار می‌گیرد. در حقیقت کلید فشار بالا، مدار الکتریکی مرتبط با خود را در صورتی که فشار اعمال شده روی سیلندر و یا دیافراگم آن، بیشتر از مقدار تنظیم‌شده روی فنر (معمولاً ۲۷ bar تا ۳۲ bar) باشد قطع می‌کند. بدین ترتیب اگر فشار سیستم افزایش پیدا کند کارکرد کمپرسور متوقف شده و از صدمه دیدن کمپرسور و یا ترکیدن شلنگ‌ها و یا سایر اجزاء جلوگیری به عمل می‌آید. کلید کنترل فشار بالا نیز از نوع معمولاً بسته (normally closed) میباشد.
پ – در خودروهایی که در آن‌ها از فن الکتریکی برای خنک کردن موتور استفاده می‌شد و یا در حالت‌هایی که جریان هوای عبوری از کندانسور زیاد است از این کلید فشار استفاده می‌کنند.
این نوع کلید فشار نیز بر روی مسیر ولوله گاز فشار بالا نصب می‌شود و به همان صورت که قبلاً گفته شد عمل می‌کند و دارای چهار ترمینال برقی می‌باشند.
وظایف یک کلید فشار سه وضعیتی عبارت است از:
ـ کنترل فشار پایین
ـ کنترل فشار بالا
ـ کنترل کارکرد فن الکتریکی کندانسور
عملکرد دو مورد اول به همان صورت میباشد.
سومین خصوصیت این کلید باعث می‌شود که فن کندانسور تنها در مواقع نیاز و زمانی که شرایط سیستم ایجاب می‌کند وارد مدار شود. کنترل فن الکتریکی توسط دو سطح فشار تنظیم‌شده انجام می‌شود. زمانی که فشار رانش به سطحی بالاتر از فشار ماکزیمم رسید فن الکتریکی وارد مدار شده و یا فن در دور دوم شروع به کار می‌کند (در صورتی که فن دو دور باشد) و پس از آنکه فشار از به مقدار تنظیم شده رسید، فن کندانسور از مدار خارج می‌شود. کارکرد پیوسته فن الکتریکی سبب افزایش توان مصرفی، صدا و کاهش طول عمر فن می‌شود. مقادیر تنظیم شده روی کلید فشار سه‌حالته که بستگی به وظیفه این قطعه دارد به ترتیب عبارت است از:
ـ کلید فشار پایین در فشار ۲٫۵ bar مدار کلاچ کمپرسور را قطع می‌کند.
ـ کلید فشار بالا در فشار ۲۷ bar تا ۳۲ bar مدار کلاچ کمپرسور را قطع می‌کند.
ـ فن الکتریکی کندانسور حدوداً در فشار ۱۶ bar وارد مدار شده و در ۱۲ bar از مدار خارج می‌شود.
۹-شلنگ
شلنگ ها در سیستم تهویه مطبوع خودرو وظیفه ایجاد ارتباط بین اجزاء مختلف سیستم را بر عهده دارد. به‌گونه‌ای که اجزاء سیستم بتوانند در تمام شرایط کاری، به‌خوبی انجام‌وظیفه کنند.
این شلنگ ها به دلیل شرایط کاری خاص بایستی مطابق با استانداردهای بین‌المللی نظیر SAE (انجمن خودروسازان امریکا) ساخته می‌شوند.
ـ لایه داخلی شلنگ که از نفوذ مبرد جلوگیری می‌کند و ثبات فیزیکی و شیمیایی بسیار خوبی در دامنه -۳۰°C تا ۱۲۰°C دارد.
ـ قسمت میانی شلنگ که از یک سری الیاف بافته‌شده منسوج تشکیل‌شده است تا باعث افزایش مقاومت شلنگ در فشار‌هایی بالاتر از ۱۷۵ atm شود.
ـ لایه بیرونی که از موادی با مقاومت بالا در برابر عدم نفوذ رطوبت ساخته‌شده است.
اتصالاتی که در اجزاء مختلف شلنگ ها بکار می‌روند متناسب با نحو اتصالات اجزای شلنگ به سایر قطعات سیستم کولر خودرو، انتخاب می‌شوند.
که بر همین اصل مهم‌ترین انواع آن، فیتینگهای اتصال سریع (QUICK CONNECTION) و فیتینگهای اورینگ دار (o-ring fitting) می‌باشند.
این اصل مهم را همواره باید در نظر گرفت که اتصالات می‌بایست به‌راحتی و به‌سرعت قابل وصل باشند و در عین حال آب بندی خود را در تمام شرایط کاری حفظ کنند.
۱۰-سوئیچ A/C
سوئیچ A/C در سیستم کولر خودرو وظیفه خاموش و روشن نمودن کولر را بر عهده دارد که با شکل‌های متفاوت در خودروهای مختلف وجود دارد معمولاً یک LED وظیفه نمایش حالت روشن یا خاموش این سوئیچ را نمایش می‌دهد لازم به ذکر است در بعضی از خودروهای روز دنیا این قطعه حذف گردیده و سیستم تهویه همراه با روشن نمودن خودرو به حالت فعال درمی‌آید و فقط دما بایستی تنظیم گردد.
۱۱-گاز کولر
خواص گاز R134 کولر استاندارد به شرح زیر است:
دما و فشار بحرانی مبرد، بالاتر از دما و فشار کاری سیستم
دمای انجماد پایین‌تر از نقطه انجماد کاری سیستم
گاز نباید اشتعال‌زا باشد، قابل‌انفجار نباشد و سمی نیز نباشد
زیست محیطی، مضر نبودن برای لایه ازون
زیست محیطی، پتانسیل گلخانه‌ای
منبع:
اگر در مورد مطلب بالا سوالی دارید بپرسید تا ما یا دوستان کمکتان کنند.